عوامل مؤثر در عدم تمرکز سازمانی:
الف) اعتماد: هرچه مدیران به زیر دستان اعتماد بیشتری داشته باشند تمرکز در آن سازمان کمتر خواهد بود.
ب) اطلاعات: هرچه مکانیزمهای تبادل اطلاعات به نقاط تصمیمگیری بیشتر باشد و سیستم بازخور مناسبی برای ارزیابی نتایج تصمیمات وجود داشته باشد، عدم تمرکز سازمانی نیز بیشتر خواهد شد.
ج) گستره تأثیر یک تصمیم بر واحدهای دیگر: هرچه تصمیمات متخذه به وسیله یک واحد بر عملیات واحدها تأثیرگذارتر باشد، میزان مشارکت سایر واحدها در تصمیمگیری بیشتر و تمرکز کمتر میشود.
تمرکز و عدم تمرکز اداری: تمرکز اداری وقتی است که تمرکزهای سه گانه ی زیر در مرکز امور محلی و عمومی اداره شود:
1- تمرکز اختیارات و صلاحیت وضع قانون و دیگر مقررات
2- تمرکز تشکیلات وسیع اداری
3- تمرکز امور مالی در صورت واحدی به نام بودجهی کل کشور. اما از طرف دیگر عدم تمرکز اداری وقتی است که امور محلی توسط مقاماتی که نماینده و معرف محل باشند اداره شود نه مامور منصوب از جانب قدرت مرکزی
ابعاد طرح سازمانی: در مطالعات سازمانی ابعاد سازمان را به دو گروه ساختاری و محتوایی تقسیم میکنند؛ تمرکز، رسمیت، تخصصی بودن، داشتن استاندارد، سلسله مراتب اختیارات، پیچیدگی، حرفهای بودن و نسبت کارکنان، جزء ابعاد ساختاری و اندازه، تکنولوژی، اهداف و استراتژیهای سازمان و فرهنگ جزء ابعاد محتوایی سازمان هستند. تمرکز در سلسله مراتب اختیارات، به آن سطح از اختیارات گفته میشود که قدرت تصمیمگیری دارد. هنگامی که تصمیم در ردههای بالای سازمانی گرفته شود، آن سازمان را متمرکز مینامند و هنگامی که تصمیمگیریها به سطوح پایینتر سازمان واگذار گردد، سازمان را غیر متمرکز میگویند. یک سازمان در رابطه با خرید وسایل، تعیین هدف، انتخاب عرضهکنندگان کالا، تعیین قیمت، استخدام کارکنان و تعیین حیطه کنترل و بازاریابی، میتواند به صورت متمرکز یا غیر متمرکز عمل کند.
تمرکز به میزانی که تصمیمگیری در یک نقطه واحد در سازمان متمرکز شده، اشاره دارد. تراکم قدرت در یک نقطه، دلالت بر تمرکز داشته و عدم تراکم یا تراکم کم، نشانه عدم تمرکز است. باید دانست که عدم تمرکز را نباید با تفکیک سازمان بر اساس مناطق جغرافیایی اشتباه کرد. تمرکز به مساله میزان پراکندگی اختیارات تصمیمگیری برمیگردد نه تفکیک جغرافیایی سازمان. تمرکز بر جایگاه اصلی تصمیمگیری در سازمان دلالت دارد؛ به این ترتیب که هرگاه کلیه تصمیمات مهم در رده بالای ساخت سازمانی اخذ شود، سازمان بسیار متمرکز خواهد شد و هرگاه با تفویض اختیار و حذف قوانین دست و پاگیر، امکان تصمیمگیری توسط مدیران سطوح میانی و عملیاتی افزایش یابد و سازوکارهای کنترل به سطوح پایینتر واگذار گردد، از تمرکز کاسته میشود. در این صورت سیستم را غیر متمرکز مینامند. البته در سازمان غیر متمرکز نیز کنترل مدیریت با استفاده از مجموعه متنوعی از ابزار نظارت و بازرسی استمرار مییابد و به هیچوجه مسئولیت مدیران عالی لوث نمیشود. (دفت،1998، ص،29)
در سازمانهای متمرکز، مدیران ارشد و آنان که در رأس سازمان هستند، حق تصمیمگیری دارند. در سازمانهای غیر متمرکز همین تصمیمات در سطوح پایینتر گرفته میشود. مساله عدم تمرکز به صورت یکی از معماهای لاینحل درآمده است؛ زیرا در سازمانهایی که دیوانسالاری به صورت صددرصد رعایت میشود، همه تصمیمات به وسیله مدیریت عالی سازمان گرفته میشود و او بر سازمان کنترل کامل دارد؛ ولی با بزرگتر شدن سازمان و بالا رفتن تعداد کارکنان، واحدها و دوایر، نمیتوان همه تصمیمات را به مقام عالی سازمان ارجاع دادبه این دلیل که میزان بار تصمیمگیری به آن حد میرسد که یک مقام ارشد نمیتواند آن را تحمل کند. تحقیقات انجام شده نیز نشان میدهد که در سازمانهای بزرگ، مانند شرکتهای هواپیمایی) پدیده عدم تمرکز بیشتر رعایت میشود. (دفت،1998،ص285)
در شرایطی که سازمان از سیستمهای غیر متمرکز استفاده میکند، فراگرد تصمیمگیری با سرعت بیشتری طی میشود و مدیران میانی در شرایط بهتری پرورش مییابند و نیاز مدیران به احترام و خودشکوفایی به نحو بهتری ء میشود؛ با این حال برخی از مدیران محافظهکار به استفاده از سیستمهای متمرکزتر تمایل دارند، تا بر هزینههای سنگین در سیستمهای غیر متمرکز فائق آیند.
اهداف مشخص تحقیق (شامل اهداف آرمانی، کلی، اهداف ویژه و کاربردی)
-هدف آرمانی
شناسایی فرازهایی از تمرکز، رسمیت سازمان و تأمین بموقع کالا.
-هدف کلی
بررسی رابطه تمرکز و رسمیت با تأمین به موقع کالا میباشد.
-اهداف ویژه وکاربردی
بررسی ارتباط ساختار سازمانی (متغیرهای رسمیت وتمرکز) بر عملکرد مدیریت تدارکات و امور کالا شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب در تأمین به موقع کالای مورد نیاز میباشد.
1-5-سوالات تحقیق
این تحقیق دارای یک سوال اصلی و دو سئوال فرعی میباشد.
سئوال اصلی
آیا تمرکز و رسمیت ساختار سازمانی بر تأمین به موقع کالا در شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب تأثیر معنیداری دارد؟
سئوالات فرعی
1- آیا متغیرساختاری”رسمیت” بر تأمین به موقع کالای شرکت ملی مناطق نفتخیزجنوب تأثیر معنیداری دارد؟
2- آیا متغیرساختاری تمرکز” بر تأمین به موقع کالای شرکت ملی مناطق نفتخیزجنوب تأثیر معنیداری دارد؟
درباره این سایت